Kardemom is een kruid en familie van de gember en kurkuma. Het wordt veel gebruikt in gerechten als smaakmaker. Het kruid heeft een zoete geur en de smaak is sterk. Het wordt veel gebruikt in kruidenmengsels, waaronder garam masala, speculaas- en koekkruiden, kerriepoeder en de misschien voor velen wat minder bekende Ethiopische kruidenmix berbere. De traditionele thee of chai in India bevat ook kardemom. De smaak laat zich omschrijven als fris, citroenachtig met een ondertoon van kamfer en eucalyptus. Kardemom wordt in Aziatische landen veel gebruikt om de geneeskrachtige eigenschappen van het kruid. Het staat bekend als afrodisiacum en wordt onder andere toegepast bij klachten van de maag, spijsverteringsproblemen, astma en tal van andere gezondheidsproblemen.
Wat is kardemom?
Kardemom is een plant die wel tot 5 meter hoog kan groeien. Qua uiterlijk lijkt de plant op riet. Van de plant worden de peulen gebruikt als specerij. De smaak komt uit bruinzwarte zaadjes die zich in limoengroene peultjes bevinden. Er zijn meerdere soorten kardemomvarianten, maar het meest bekend zijn vooral de groene, zwarte en witte. Aan de zwarte kardemom groeien grotere, donkerbruin gerimpelde peulen. Deze peulen smaken totaal anders dan de groene. De zwarte peulen worden traditioneel boven een vuur gedroogd en verkrijgen zo een rokerige smaak. Om de smaak van de bruinzwarte zaadjes in de groene peulen beter te behouden, worden ze tot gebruik in de dichte peul gehouden. De smaak en geur van de zaadjes komen vrij zodra de peulen gekneusd worden. De zaadjes kunnen ook geroosterd en gevijzeld worden voor gebruik. De zwarte kardemom komt voor in de Himalaya, Nepal en Java en wordt vooral verkocht in Azië en Australië.
Koningin der specerijen
De groene kardemom wordt ook wel de ‘echte’ kardemom genoemd, maar ook de ‘Koningin der specerijen’. Naast saffraan en vanille behoort kardemom tot de drie duurste specerijen. Eeuwen geleden werd de plant in India en andere delen van Zuidoost-Azië gekweekt. De oude Egyptenaren, Grieken, Romeinen en ook Vikingen gebruikten het kruid om de smaak en de medicinale werking. De oude Egyptenaren kauwden op de peulen om hun gebit te reinigen. De Grieken en Romeinen maakten er parfum van. De warme, zoete geur van kardemom zou namelijk sensuele gevoelens opwekken.
Kardemom als smaakmaker
Kardemom wordt veel in oosterse rijstgerechten gebruikt. Het is vaak een van de belangrijke ingrediënten in de vele soorten Indiase curries. Ook in Noord- en Oost-Afrika kennen ze de specerij en maakt het onderdeel uit van het bekende specerijenmengsel ras-el-hanout. In Arabische landen is het een populaire smaakmaker in de koffie. In Nederland is de specerij vooral een bekende voor zoete lekkernijen, zoals in speculaas.
Kardemom voor de gezondheid
Kardemom bevat veel gezonde voedingstoffen. Het is rijk aan ijzer, mangaan, zink, magnesium, calcium, fosfor, kalium, vitamine A en C, antioxidanten en cineol. In India wordt het sinds mensenheugenis gebruikt als medicijn tegen obesitas. Net als gember kan het gebruikt worden bij problemen met de spijsvertering en helpt het bij misselijkheid, oprispingen en een opgeblazen gevoel. De antibacteriële werking van kardemom helpt ook bij infecties aan de urinewegen of bij verkoudheid. Het gebruik van kardemom zou tevens een gunstige invloed hebben op de gemoedstoestand. Het stimuleert namelijk de aanmaak van serotonine (het geluk hormoon) en reguleert de cortisolproductie. Een teveel aan cortisol kan een overdreven reactie tot stand brengen in stressvolle situaties. Cineol heeft een antibacteriële werking en zorgt bijvoorbeeld voor een frisse adem en helpt bij tandvleesontstekingen. Het is ook de cineol die de bloeddoorstroming op een hogere stand zet, wat de seksuele opwinding kan versterken.